Khác · Sách dịch

Chương 4: SOCIOPATH BÉ NHỎ GIỮA MỘT THẾ GIỚI RỘNG LỚN (p1)
(M.E.Thomas)
Khi mọi người trên blog và vài nơi khác hỏi tôi làm thế nào họ có thể biết được họ có là sociopaths hay không, tôi thường hỏi về tuổi thơ của họ: Nếu bạn đã luôn là kẻ đứng bên ngoài nhìn vào, tách ra khỏi những đứa trẻ khác và thậm chí có thể là cách biệt khỏi gia đình bạn bằng một bức tường những cảm xúc mà họ dường như có thể cảm thấy dễ dàng trong khi bạn thì không; nếu bản năng cho bạn khả năng cảm giác được dòng chảy quyền lực giữa các bè phái khác nhau, giữa các sinh viên và các nhân viên, và trong gia đình bạn; nếu sự sở hữu không bao giờ có ý nghĩa gì đối với bạn nhưng bạn thấy bạn có thể dễ dàng hòa nhập và sau đó thao túng bất kỳ nhóm nào theo ý muốn; thì có lẽ, chỉ có lẽ thôi, bạn là một con sói nhỏ trong bộ lông cừu, một sociopath trẻ tuổi mà không hề hay biết.
Tuổi thơ tôi không bình thường ở chỗ nó không bao giờ có điểm bắt đầu mà cũng chẳng bao giờ có điểm kết thúc.Từ khi còn rất nhỏ, tôi đã lấp đầy cuộc sống của mình với những điều vụn vặt và những thử thách nho nhỏ. Khi những người khác học chơi đá banh, tôi học cách chơi đùa với con người. Tôi đã không tế nhị cho lắm. Tôi sử dụng bạn bè mình như những con tốt đơn giản chỉ để lấy đồ chơi từ chúng hay bất cứ thứ gì chúng có thể đem đến cho tôi. Tôi thường không cần phải dụng đến những hành động tinh vi như những gì tôi làm vài năm sau đó; tôi đơn giản là làm những điều tối cần thiết để lẻn vào trong lòng chúng và lấy được những gì tôi muốn : Thức ăn cho bữa trưa khi túi đựng thực phẩm mang từ nhà hoàn toàn trống rống, những chuyến xe về nhà hay đến chỗ vui chơi khi cha mẹ tôi không đến đón, những lời mời dự tiệc sinh nhật tại các địa điểm thú vị mà nếu không được mời thì tôi khướt mới có tiền đến , và thứ mà tôi thèm khát hơn bất cứ điều gì– sự sợ hãi của những người xung quanh khiến tôi biết rằng tôi là người nắm quyền, tôi là người kiểm soát. Tôi nghĩ nó khiến người ta lo lắng khi thấy tôi không quan tâm về những điều họ thường quan tâm, như là sự tốt lành của mọi người xung quanh hay sự an toàn của chính bản thân tôi. Khi một bạn cùng lớp khóc vì cái môi rách do bị tôi đấm, tôi chỉ đứng đó, nhìn, và rời đi khi tôi thấy chán máu me và sự kịch tính thoái trào. Tôi thích đồ chơi và kẹo giống như những đứa trẻ khác, nhưng tôi không để mình bị bắt nạt hay bị thao túng bởi chúng, tôi không bị lừa phỉnh để chia chác hay chơi đẹp như những đứa con nít khác.
Trẻ con không phải là mục tiêu duy nhất của tôi. Người lớn thường tin tưởng con nít, đặc biệt là khi chúng làm ra cái bộ mặt rành rành đầy xúc cảm, nhất là là khi đứa trẻ đó có vẻ như là nạn nhân của sự lạm dụng từ những người lớn khác. Tôi biết thứ đó trông như thế nào ở những đứa trẻ khác, khuôn mặt của kẻ bị hại. Chúng sẽ mở to đôi mắt trông tò mò, dừng lại, rồi chậm rãi suy tư về tình hình thực tế trước mắt ( người đàn ông với chiếc xe và kẹo miễn phí kia có thực sự tốt bụng không, hay có thứ gì đó khác quỷ quyệt hơn đang xảy ra?) với những bánh xe quay mòng mòng trong cái đầu bé nhỏ xinh xắn của chúng cùng khuôn miệng nửa mở. Vẻ hốt hoảng của chúng sẽ hiển hiện trên khuôn mặt mũm mĩm, mềm mại , và sau đó một hiện thực đáng buồn sẽ từ từ lan qua cơ thể chúng, khuôn mặt của chúng xị xuống, chúng là nạn nhân và bạn, những người lớn, là người duy nhất có thể giúp đỡ. Đôi khi tôi sẽ ngắm bản thân mình trong gương, thấy khuôn mặt tôi cũng có thể làm ra các kiểu mặt như vậy đó.
Tôi giỏi thao túng người lớn hơn là thao túng bọn con nít, đó là lý do tại sao tôi thường thắc mắc về việc những đứa trẻ sociopaths (có lẽ đã) không thể xoay sở để không bị phát hiện. Người lớn không quan sát hành vi của trẻ con quá tỉ mỉ. Đã quá lâu kể từ khi họ nhìn thế giới qua đôi mắt trẻ thơ đến nỗi mà họ không thể biết rằng những hành động nào là bình thường ở trẻ con. Có những khi họ không hiểu được chúng, nhưng họ cũng có những kỷ niệm mơ hồ về việc bị hiểu lầm khi còn là một đứa trẻ. Cẩn trọng để không mắc lại sai lầm đó một lần nữa, người lớn có sự khoan dung và biên độ sai lầm lớn hơn nhiều khi nói đến hành vi không bình thường ở trẻ con. Họ sẽ sẵn sàng tha thứ cho một đứa trẻ bị ám ảnh với việc bắt sâu trong giờ ra chơi như một biến thể đơn giản của sự lập dị ở lũ nít ranh, trong khi bạn bè của nó thì sẽ rất sẵn lòng coi nó như một tên dị thường quái đản.
Đối với người lớn ,những đứa trẻ thể hiện là sociopaths không rõ rệt, mà có lẽ đó là lý do tại sao mọi người tranh luận về sự tồn tại của chúng. Thật hiếm để nghe được câu chuyện về một đứa trẻ sociopath lấy ra từ các trang của The Bad Seed. Trong một bài báo tạp chí New York Times có tựa đề “Bạn có thể gọi đứa bé 9 tuổi là một Psychopath hay không?”, tác giả kể lại câu chuyện có thật của Michael, một đứa bé đã khủng bố chính cha mẹ mình kể từ ngay sau khi em trai nó được sinh ra. Michael sẽ bay vào một trạng thái giận dữ vì bất cứ sự gián đoạn nhỏ nào trong cuộc sống của mình, như được yêu cầu đeo giầy vào, đấm đá vào tường trong khi hét vào mặt cha mẹ.
Khi mẹ thằng bé đã cố gắng giải thích với nó cùng lời nhắc nhở về hành vi của nó và bà đã hy vọng rằng đứa trẻ đã thông suốt, nó lạnh lùng dừng lại trong cơn giận của mình và trả lời: “Này, có lẽ mẹ không hiểu gì hết có phải không? ” những câu chuyện kinh dị khác bao gồm việc một đứa bé chín tuổi khác đã đẩy một đứa trẻ mới tập đi vào bể bơi của khách sạn, sau đó ngồi xuống ghế để xem nó bị chết đuối. Khi được hỏi lý do tại sao nó đã làm những điều như vậy thằng bé trả lời,do tò mò. Không nao núng bởi nguy cơ bị trừng phạt, nó có vẻ hoan nghênh việc được trở thành trung tâm của sự chú ý.
Đến nay loại hành vi kiểu này là các ngoại lệ. Ít nhất trong con mắt người lớn, hành vi của một sociopath trẻ con điển hình mờ nhạt hơn nhiều. Paul Frick, một nhà tâm lý học trẻ em cùng trường Đại học New Orleans, đã giải thích rằng hành vi phổ biến hơn có thể là thiếu sự hối hận rõ ràng khi bị bắt quả tang. Ví dụ, trẻ em bình thường có xu hướng cảm thấy mâu thuẫn về việc bị bắt gặp khi đang thò tay vào trong hộp bánh. Một mặt, chúng muốn bánh cookie. Mặt khác, chúng cảm thấy như có cái gì đó sai về mặt đạo đức về việc trộm cắp. Một đứa trẻ sociopath sẽ không thể hiện sự hối hận này. Điều duy nhất mà một đứa trẻ sociopath sẽ hối tiếc là việc nóbị bắt. Ngay cả những nhà báo New York Times đã phỏng vấn Michael đã rất ngạc nhiên về việc thằng bé tỏ ra rất bình thường: “Khi tôi bước vào nhà đứa bé, tất nhiên, tôi đã tưởng tượng đến những psychopaths trưởng thành sống cuộc sống phạm pháp trong nhiều thập kỷ, theo cái cách thường khiến chúng ta chú ý đến . Tôi có thể đã mong đợi một phiên bản trẻ con của hình tượng đó, nhưng tất nhiên điều đó thật vô lý. Ngay cả đối với những psychopaths trưởng thành, tỉ lệ đó cũng rất nhỏ.”
Không, lừa dối người lớn không bao giờ là vấn đề của tôi; luôn là những đứa trẻ xung quanh tôi đã nhạy cảm và chính xác hơn trong tính đồng nhất của những hành vi “bình thường” mà chúng yêu cầu. Tôi tuyệt vời, nhưng tôi không hoàn hảo, và yêu cầu của chúng thì gần như hoàn hảo. Hãy để tôi đưa ra một ví dụ về ý của tôi. Nếu một người phải đi đến một nhà thờ Mormon lần đầu tiên, sẽ có rất nhiều điểm khiến người đó trông không giống như theo đạo Mormon-có lẽ người mới đến đó đang mặc quần jean, hoặc sẽ là một người phụ nữ mặc quần tất thay vì váy dài hoặc váy xòe, hoặc thậm chí là một người phụ nữ mặc một chiếc váy cắt ngắn trên đầu gối. Có một mức độ rất cao về tính đồng nhất trong văn hóa Mormon, trong những cách mà có thể không ngay lập tức nhận ra được đối với những người không được chỉ dẫn. Nó không chỉ là một áp lực phải tuân thủ khiến cho tất cả mọi người giống nhau đến vậy; nó thực sự phản ánh một hệ thống niềm tin cơ bản và kinh nghiệm tương tự được chia sẻ lẫn nhau. Bạn có thể cố gắng để bắt chước vẻ bề ngoài vật lý của đạo Mormon bằng tất cả các cách bạn muốn, nhưng trừ khi bạn đã nghiên cứu và thực hành văn hóa Mormon thường xuyên, người ta sẽ không bao giờ nhầm bạn với một người theo đạo Mormon thực sự. Tương tự như vậy, vì tôi đã không chia sẻ thé giới quan và nền tảng niềm tin và kinh nghiệm giống như những người bạn thời thơ ấu của tôi, tôi có thể giả vờ và bắt chước tất cả những thứ tôi muốn, nhưng vẫn sẽ có sự khác biệt nhỏ khiến tôi lạc lõng, hoặc ít nhất cũng làm cho tôi có vẻ kỳ lạ đối với chúng.
Tôi vẫn thường có bạn bè bất chấp sự thiếu khuyết trong nhận thức của mình, nhưng tôi đã trải qua những thời kỳ bị tránh né hoặc hoặc thậm chí bị tẩy chay bởi tất cả mọi người. Tôi có thể áp đảo tất cả mọi người, khiến họ thất vọng. Tôi đã quá hung hăng đối với họ, hoặc họ có thể thấy rằng tôi lừa lọc, không đáng tin cậy và lươn lẹo. Đôi khi sức hút đáng kể của tôi có thể khỏa lấp đi những khía cạnh gây thất vọng trong tính cách của tôi, nhưng đôi khi nó đã đi theo hướng khác. Khả năng nhận biết tình trạng hiện tại như một kẻ khác biệt trong xã hội của tôi có nhiều lỗ hổng ; Tôi rất giỏi quan sát cách những đứa trẻ khác phản ứng với tôi, nhưng tôi không phải lúc nào cũng đủ quan tâm để làm việc gì đó về nó. Tôi đã quá bốc đồng, quá sẵn lòng hy sinh vốn xã hội một vài tháng của mình trong một thoáng khinh suất.
Tất nhiên tôi đã không bao giờ bị bắt nạt hay trêu chọc. Những đứa trẻ xung quanh sợ hãi tôi. Và tôi thường đủ tỉnh táo để chọn mục tiêu của mình – không yêu thích ai quá đáng. Trẻ em thích chính nghĩa, vì vậy tôi thường xuyên xuất hiện sau những cuộc bắt nạt. Tôi nhớ có một cặp song sinh da trắng mang tư tưởng phân biệt chủng tộc . Một trong hai đứa có chân bị tật, vì vậy thằng bé thường đến trường với niềng hoặc với đôi giày đặc biệt của mình. Nó vượt xa ngưỡng khoan dung của bọn trẻ con về sự khác biệt. Có lẽ vì chúng giống hệt nhau và để giữ khoảng cách với những cặp sinh đôi kém may mắn hơn, đứa còn lại đã trở thành một tên bắt nạt sừng sỏ.Thằng bé còn nhỏ nhưng hay gây sự, và vì nó thực sự không thể gây gổ với những tên “alpha” thật sự, nó sẽ nhắm vào tất cả những người khác, hy vọng thiết lập sự thống trị của mình giữa bọn “ beta”. Mọi người đều ghét nó, nhưng không ai muốn làm nó nổi giận. Tôi cũng chẳng quan tâm đến nó.
Tôi nghĩ có lẽ nó sợ tôi. Nhưng có một lần nó bị ép phải đối đầu với tôi trong một cuộc chơi cướp cờ ngoài tầm kiểm soát của thầy cô. Tôi đã chơi bẩn thế nào đó để team nó ép nó phải chọn tôi. Bao nhiêu ngôn từ đều biến thành những cú huých và rất nhanh tôi đạp nó trên sàn và đánh cho nó tối tăm mặt mũi. Không quá lâu, vì sợ rằng bọn tôi thu hút sự chú ý. Chỉ đủ để thằng nhãi không thể đứng lên trong vài phút. Những đứa trẻ khác thần tượng tôi vì việc đó trong ít nhất một vài tháng. Tôi hạnh phúc khi làm điều đó. Với tôi, trừng trị một tên bắt nạt cũng giống như dập lửa. Có thể lửa chưa lan đến nhà tôi, những ai đoán trước được cháy nổ và sự sợ hãi sẽ khiến cho các động vật hoang dã xung quanh hành xử thất thường. Xác suất khiến nó bằng cách nào đó ảnh hưởng đến tôi là đủ cao mà bất kỳ biện pháp phòng ngừa nào ở phía tôi thường sẽ bảo đảm hơn. Và đập một đứa bắt nạt khiến bạn trở thành người hùng trong mắt mọi người. Tôi nghĩ đó là lý do vì sao Batman làm điều đó.
Tôi thường tự hỏi cuộc đời của tôi sẽ khác đi như thế nào nếu tôi đã được giáo dục ngoài hệ thống trường học công lập ( hay thậm chí là bên ngoài nước Mĩ). Có lẽ tôi nên giả vờ học kém hoặc thật sự kém về mặt đó? Nếu như vậy, việc cố gắng để hòa nhập với những đứa trẻ khác yêu cầu tôi phải học những kỹ năng của một nhà nhân chủng học. Như một kẻ ngoài cuộc cố gắng để hòa hợp, tôi phải học về những người khác qua quan sát và nhận diện những đặc điểm của họ. Tôi trở nên cực kỳ nhạy cảm trong nhận thức. Tôi cũng giỏi diễn trò. Tôi có thể thấy cách những đứa trẻ khác suy nghĩ và hành xử khác biệt với tôi như thế nào,cách chúng thường phản ứng lại trong cơn xúc cảm trong khi tôi giữ được bình tĩnh, và vì vậy tôi bắt đầu bắt chước chúng. Tôi nghĩ những cố gắng đầu tiên trong việc mô phỏng theo những hành động thường ngày là những cố gắng tự đáy lòng để trở nên bình thường, giống cái cách mà những đứa trẻ sơ sinh bắt chước theo cách mà cha mẹ chúng nói chuyện, không phải để lừa ai cả, mà là một cố gắng thật sự để giao tiếp. Tôi không nhận ra nó vào thời điểm đó, nhưng tôi sẽ chẳng bao giờ bình thường. Có lẽ đó là cái ngõ trong thần kinh tôi mà tôi đã rẽ vào khi lên bốn. Có lẽ đó là những dòng mã đã được lập trình trong DNA. Dù theo cách này hay cách khác, đã quá muộn để có thể quay lại vào thời điểm đó – nếu tôi thực sự đã có thể làm vậy. Tôi khác biệt với những người khác theo một hướng không thể quay đầu, thứ mà tôi còn chưa hiểu thấu. Tôi cũng không thể tự đọc được điều đó trơn tru trên đầu lưỡi vào thời điểm đó, nhưng tôi biết nó tồn tại sâu trong tận xương tủy mình.
Trong những năm tháng đóng vai là kẻ quan sát, tôi giữ cái nhìn khinh miệt như thể của những đứa trẻ không được nịnh hót nhìn vào những đứa nhận được nhiều sự chú ý hơn. Tôi nhìn chúng như những thực thể yếu ớt và tự hỏi tại sao sự phụ thuộc lẫn nhau lại có nhiều ý nghĩa đến nỗi chúng sẵn sàng cúi mình như vậy. Tôi cũng chẳng thể nuốt nổi cái tư tưởng rằng ai đó, hay nhóm người nào đó là đủ quan trọng để khiến tôi tự hạ thấp bản thân. Sau khi tôi đã quan sát trong một thời gian đủ dài và học được những gì tôi cần biết, tôi dễ dàng trở thành một trong những ngôi sao giữa đám trẻ. Nhưng ngay cả khi tôi thân thiết đùa cợt với những đứa đầu sỏ hay bọn đội trưởng đội cổ vũ hay đám hề của lớp mà đứa nào cũng muốn bắt thân ấy, ngay cả khi những đàn em khóa dưới muốn tôi chú ý đến, tôi biết tôi không phải là một trong số chúng. Tôi biết tôi sẽ không bao giờ thực sự phụ thuộc lẫn nhau với chúng dù có bao nhiêu người tuyên bố yêu thương và muốn làm thân với tôi, vì cái con người mà chúng nghĩ là chúng biết đó không phải là tôi thật sự.
—————————–End of chapter4-p1—————————–
*Note:
“Alpha. Beta,……….”: Những chữ cái Hy Lạp thể hiện cho các kiểu người ( thường thì mình thấy trong các hình ảnh ví von, không mang nghĩa xác định chính xác)
+Alpha là những người vượt trội về cả trí tuệ lẫn thể chất, đứng đầu trong tam giác xã hội, thường là đàn ông, chiếm số lượng nhỏ.
+Beta là những người bình thường, thường được coi là kém cỏi hơn Alpha, chiếm số lượng đông.

Leave a comment